قوانین شطرنج

قوانین                       شطرنج فیده

متن آامل و رسمى

قوانین شطرنج فیده شامل بازى زنده شطرنج [ بازى برروى صفحه ] است.این قوانین در

هفتادویکمین آنگره فیده درنوامبر ٢٠٠٠ در استانبول (ترآیه ) به تصویب رسیده است و از

اول ژوئیه ٢٠٠١ جارى خواهدبود.متن انگلیسى این قوانین ،متن معتبر اصلى شمرده

مىشود.درمتن انگلیسى ،ضمیرهاى مذآر شامل ضمیرهاى مونث نیز هست.[ متن فارسى از

متن انگلیسى ترجمه شده است .]

مقدمه

این قوانین شطرنج نمى تواند همه موقعیتهاى محتمل را آه ممکن است در بازى پدید آید شامل

شود ،و نیز نمى تواند تمام مسائل عملى را حل و فصل آند.در حالتهایى آه دقیقاً در مواد

قوانین حاضر پیش بینى نشده باشد،مى توان با بررسى موقعیتهاى مشابهى آه در قوانین حاضر

مورد بحث قرار گرفته است به تصمیم صحیح رسید.در قوانین شطرنج، فرض بر این است آه

داوران از صلاحیت لازم، قضاوت درست و بیطرفى آامل برخوردارند.مقرراتى آه زیاده از

حد جنبه تفصیلى یابد ممکن است اختیار قضاوت را از داور سلب آند و لذا مانع آن شود آه او

با مراعات انصاف ،منطق و عوامل خاص به حل مسائل بپردازد .

فیده همه شطرنجبازان و فدراسیونها را به پذیرش این نظر فرا مى خواند . هر فدراسیون

عضو فیده مختار است آه مقررات تفصیلى ترى را به اجرا درآورد ،مشروط به اینکه

(الف) به هیچ وجه با قوانین شطرنج رسمى فیده در تعارض نباشد ؛

(ب)به قلمرو همان فدراسیونها منحصر شود؛ و

(ج) براى هیچ یک از رویاروییها [مچ ها ] ، مسابقات قهرمانى یا انتخابى تحت پوشش فیده ، یا

مسابقات عنوان گیرى درجه گیرى تحت پوشش فیده اعتبار نیابد.

مقررات بازى

ماده ١ : ماهیت و اهداف بازى شطرنج

١ ١ – بازى شطرنج بین دو حریف انجام مى شود آه مهرهاى خود را به نوبت بر یک صفحه

مربع به نام صفحه شطرنج حرآت مى دهند . بازیکن داراى مهرهاى سفید بازى را آغاز مى

آند

"نوبت حرآت"بازیکن موقعى است آه حرآت حریف او انجام شده باشد.

١ .هدف هربازیکن قرار دادن شاه حریف در "معرض حمله"است به نحوى آه حریف هیچ -٢

حرآت قانونى براى اجتناب از "گرفته شدن " شاه درحرآت بعد نداشته باشد.بازیکنى آه موفق

به این امر شود اصطلاحاً شاه حریف را "آیش ومات"آرده است و بازى را برده است .حریف

آه شاه او آیش و مات شده است بازى را باخته است .

١.اگر پوزیسیون طورى با شد آه هیچ یک از دو بازیکن نتواند احتمالاً آیش و مات آند -٣

،بازى مساوى است .

ماده ٢:پوزیسیون اولیه مهره ها در صفحه شطرنج

٨ از ۶۴ مربع مساوى است آه یک در میان به رنگ روشن و × ١ ٢.صفحه شطرنج یک شبکه ٨

تیره هستند (مربعهاى "سفید و مربعهاى "سیاه ). صفحه شطرنج بین دو بازیکن قرار مىگیرد

، به نحوى آه آخرین مربع سمت راست هر بازیکن سفید باشد .

٢ ٢.در ابتداى بازى ،یکى از بازیکنان ١۶ مهره به رنگ روشن (مهره هاى "سفید") دارد؛

بازیکن دیگر ١۶ مهره به رنگ تیره (مهره هاى "سیاه دارد).

این مهره ها عبارتند از

یک شاه سفید

یک وزیر سفید

دو رخ سفید

دوفیل سفید

دو اسب سفید

هشت پیاده سفید

یک شاه سیاه

یک وزیر سیاه

دو رخ سیاه

دو فیل سیاه

دو اسب سیاه

هشت پیاده سیاه

٣ ٢.پوزیسیون اولیه مهره ها در صفحه شطرنج به صورت زیر است:

٢ ۴. هشت ستون عمودى مربعها را "ستون " مى نامند .هشت ردیف افقى مربعها را

"عرض" مىخوانند .خط مستقیمى آه از مربعهاى همرنگ بگذرد و محل تلاقى این مربعها را

به هم وصل آند "قطر" نامیده مى شود .

ماده ٣:حرآت مهره ها

٣ ١. مجاز نیست مهره اى را به مربعى حرآت داد آه در اشغال مهره خودى است .اگر مهره

اى به مربعى حرآت آند آه در اشغال مهره حریف است ،مهره حریف گرفته مى شود و از

صفحه شطرنج خارج مى شود و این بخشى از همان حرآت به حساب مى آید .در صورتى آه

مهره اى بتواند طبق ماده هاى ٣ ٢ تا ٣ ٨ مهره اى را بگیرد ،اصطلاحاً مىگویند آن مهره به

مهره حریف حمله آرده است .

٣ ٢. فیل در قطرى آه خودش در آن قرار گرفته است به هر مربعى مى تواند حرآت آند.

٣ ٣. رخ در ستون یا عرضى آه خودش در آن قرار گرفته است به هر مربعى مى تواند

حرآت آند.

۴ ٣ . وزیر در ستون ،عرض یا قطرى آه خودش در آن قرار گرفته است به هر مربعى مى

تواند حرآت آند .

۵ ٣. فیل یا رخ یا وزیر نمى تواند از روى مهره اى آه در مسیر حرآتش قرار دارد عبور

آند.

۶ ٣. اسب مى تواند به مربعهایى حرآت آند آه نزدیکترین مربعها به مربع استقرار آن باشد

ولى در یک عرض ، ستون یا قطر واحد نباشد .

٧ ٣. (الف) پیاده مى تواند رو به جلو و به مربع اشغال نشده اى آه بلافاصله در همان ستون

در مقابل آن است حرآت آند،یا (ب) پیاده در حرآت نخست خود مى تواند همانند حالت

((الف)) حرآت آند.یا آنکه دو مربع در همان ستون پیشروى آند، مشروط به اینکه هر دو

مربع اشغال نشده باشند ، یا

(ج)پیاده مى تواند به مربع تحت اشغال مهره حریف آه به طور مورب د رمقابل آن و در

ستون مجاور باشد حرآت آند و آن مهره را بگیرد.

(د) اگر یک پیاده حریف در یک حرآت دو مربع از مربع اولیه اش پیشروى آرده باشد، پیاده اى

آه به مربع عبور این پیاده حریف حمله آرده است مى تواند پیاده حریف را بگیرد ،طورى آه

انگار آن پیاده حریف فقط یک مربع حرآت آرده است . این گرفتن را فقط در حرآت بعد از

این پیشروى مى توان انجام داد و آن را گرفتن "آن پاسان " [در حین عبور]مى نامند.

(ه) وقتى پیاده اى به دورترین عرض نسبت به موقعیت اولیه اش برسد باید به عنوان بخشى از

همان حرآت آن را با وزیر ، رخ ، فیل یا اسب همرنگ آن پیاده عوض آرد .حق انتخاب

بازیکن منحصر به مهره هایى نیست آه قبلاً گرفته شده باشند. این تعویض پیاده با مهره دیگر

را " ترفیع " مى نامند و اثر مهره جدید آنى است.

حرآت آردن به هر مربع (I) : ٨ ٣. (الف) شاه مى تواند به دو صورت مختلف حرآت آند، با

مجاور آه در معرض حمله یک یا چند مهره حریف نباشد .حتى اگر این مهره هاى حریف قادر

به حرآت نباشند ، مربعهاى مسیر حرآت آنها در معرض حمله شمرده مى شوند.

قلعه رفتن ".این حرآت شاه و یکى از دو رخ همرنگ آن در یک عرض واحد است، و " (II)

یک حرآت شا ه به حساب مىآید و به صورت زیر انجام مى شود :شاه از مربع اولیه اش دو

مربع به طرف رخ جابه جا مىشود ، سپس آن رخ به مربعى منتقل مى شود آه شاه همان موقع

از آن عبور آرده است .

١) در حالتهاى زیر قلعه رفتن غیر قانونى است: )

[ الف] شاه قبلاً حرآت آرده است ،یا

[ب] با رخى آه قبلاً حرآت آرده است.

٢) درحالتهاى زیر قلعه رفتن به طور موقت ممنوع است: )

[الف] مربعى آه شاه در آن قرار دارد،یا مربعى آه شاه باید از آن عبور آند، یا مربعى آه شاه

قرار است آن را اشغال آند، در معرض حمله یک یا چند مهره حریف باشد.

[ب] بین شا ه و رخى آه قلعه رفتن قرار است با آن انجام شود، مهره اى وجود داشته باشد.

(ب )شاه در "آیش " است اگردر معرض حمله یک یا چند مهره حریف باشد ، ولو این مهره ها

خود قادر به حرآت نباشند.

اعلام آیش اجبارى نیست.

٩ ٣ . هیچ مهره اى نمى تواند حرآتى انجام دهد آه شاه او را در معرض آیش قرار دهد یا آن

را در معرض آیش باقى بگذارد.

ماده ۴ : عمل حرآت دادن مهره ها

۴ ١ . هرحرآت را باید فقط با یک دست انجام داد .

۴ ٢ . بازیکنى آه نوبت حرآت اوست مى تواند یک یا چند مهره را در مربعهاى آنها مرتب

یا "آى [j adoube] آند ، مشروط به اینکه ابتدا قصد خود را بیان دارد (مثلاً با گفتن "ژادوب

اجست

[I adjust]

۴ ٣ . بجز آنچه در ماده ۴ ٢ آمده است ، اگر بازیکنى آه نوبت اوست ،عمداً در صفحه

شطرنج

(الف) یک یا چند مهره خود را لمس آند،باید اولین مهره لمس شده اى را آه مى توان حرآت

داد حرآت بدهد، یا

(ب) یک یا چند مهره حریف را لمس آند ،باید اولین مهره لمس شده اى راآه مى توان گرفت

بگیرد،یا

(ج ) یک مهره از هر رنگ (مهره خود یا حریف ) را لمس آند ، باید مهره حریف را با مهره

خود بگیرد ،یا اگر این عمل قانونى نبود ، اولین مهره لمس شده اى را آه مى توان حرآت داد

یا گرفت حرآت بدهد یا بگیرد .اگر قابل تشخیص نباشد آه مهره خودى اول لمس شده است یا

مهره حریف ،مهره بازیکن را باید لمس شده قبل از مهره حریفش به حساب آورد.

۴ ۴.( الف ) اگر بازیکنى عمداً شاه و رخ خود را لمس آند، باید در آن جناح قلعه برود، به

شرطى آه این آار قانونى باشد.

(ب ) اگر بازیکنى عمداً رخى را لمس آند ، وسپس شاه خود را لمس آند ،مجاز نیست در آن

نوبت در آن جناح قلعه برود و موقعیت مشمول ماده ٣ ۴ (الف) خواهد بود .

(ج) اگر بازیکنى به قصد قلعه رفتن شاه را لمس آند یا همزمان شاه و رخ را لمس آند ولى

قلعه رفتن در آن جناح غیر قانونى باشد ، بازیکن باید حرآتى قانونى با شاه خود انجام دهد آه

ممکن است شامل قلعه رفتن در جناح دیگر نیز باشد.اگر شاه اصلاً حرآت قانونى نداشته

باشد،بازیکن مختار است هر حرآتى آه قانونى با شد انجام دهد.

۵ ۴. اگر هیچ آدام از مهره هاى لمس شده را نتوان حرآت داد یا گرفت ، بازیکن مى تواند هر

حرآتى آه قانونى با شد انجام دهد.

۶ ۴ با زیکن به محض آنکه عمداً مهره اى را لمس آند ،حق اعتراض به تخطى حریف از هر

یک از مواد این قوانین را از دست مىدهد.

٧ ۴. وقتى مهره اى ، به عنوان حرآتى قانونى یا بخشى از حرآتى قانونى ، در مربعى رها

شود،دیگر نمى توان آن را به مربع دیگرى حرآت داد .حرآت موقعى انجام شده محسوب

مىشود آه تمامى شروط مقتضى ماده ٣ تامین شده باشد.

ماده ۵: اتمام بازى

۵ ١ .(الف) بازیکنى آه با حرآت قانونى ، شاه حریف را آیش و مات آرده باشد ، بازى را

برده است . بازى بلافاصله به اتمام مى رسد ، به شرطى آه حرآتى موجب پوزیسیون آیش و

مات شده است قانونى باشد .

(ب) بازیکن آه حریفش اعلام آند تسلیم شده [یا واگذار آرده ] است بازى را برده است .بازى

بلافاصله به اتمام مى رسد.

۵ ٢.(الف) وقتى بازیکنى آه نوبت اوست هیچ حرآت قانونى نداشته باشد و شاهش نیز در

معرض آیش نباشد، بازى مساوى است .مىگویند بازى "پات" شده است .بازى بلافاصله به

اتمام مى رسد، به شرطى آه حرآتى آه موجب پوزیسیون پات شده است قانونى باشد.

(ب) هرگاه پوزیسیونى پدیدار شود آه در آن هیچ یک از دو بازیکن نتواند با سلسله حرآتهاى

قانونى حریف را آیش و مات آنند، بازى مساوى است .مىگویند بازى به ((پوزیسیون مرده

)) رسیده است .بازى بلافاصله به اتمام مىرسد، به شرطى آه حرآتى آه موجب این

پوزیسیون شد ه است ، قانونى باشد.

(ج )با توافق دو بازیکن در حین بازى ، بازى مساوى مىشود .بازى بلافاصله به اتمام مى

( رسد.(نگاه آنید به ماده ٩ ١

(د) اگرپوزیسیون یکسانى بخواهد حداقل براى سومین بار در صفحه شطرنج پدیدار شود، یا

حداقل سه بار در صفحه شطرنج پدیدار شده باشد، بازى مىتواند مساوى شود .(نگاه آنید به

( ماده ٩ ٢

(ة) اگر آخرین ۵٠ حرآت پیاپى را هر دو بازیکن بدون جابجایى هیچ پیاده اى و بدون گرفتن

( هیچ مهره اى انجام داده باشند، بازى مى تواند مساوى شود.(نگاه آنید به ماده ٩ ٣

مقررات مسابقه

ماده ۶: ساعت شطرنج

۶ ١." ساعت شطرنج " یعنى ساعتى با دو صفحه نمایش زمان آه طورى به هم ارتباط داشته

باشند آه در هنگام واحد فقط یکى از آنها بتواند آار آند.

منظور از "ساعت " در قوانین شطرنج یکى از دو صفحه نمایش زمان است.

"سقوط پرچم " یعنى خاتمه زمان اختصاص یافته به بازیکن .

۶ ٢.(الف ) هنگام استفاده از ساعت شطرنج ، هر بازیکن باید تعداد حداقلى حرآت یا آل

حرآتها را در مدت زمان مشخص شده اى انجام دهد و یا ممکن است مقدار زمان اضافه اى با

هر حرآت به او تخصیص داده شود.همه اینها باید پیشاپیش تصریح شود.

(ب ) زمانى آه بازیکن در یک مدت صرفه جویى آند به زمان موجود او براى مدت بعدى

اضافه مى شود ، مگر در شیوه "تاخیر زمان ".

در شیوه تاخیر زمان ، هر دو بازیکن "زمان تفکر اصلى" مشخص شده اى دریافت مىکنند.هر

بازیکن همچنین "زمان اضافى ثابتى " با هر حرآت دریافت مىکند.شمارش معکوس زمان

اصلى فقط پس از آنکه زمان ثابت خاتمه یافته باشد آغاز مى شود .اگز بازیکن قبل از خاتمه

زمان ثابت ، ساعت خود را متوقف آند، زمان تفکر اصلى تغییر نمى یابد ، صرف نظر از

اینکه چه نسبتى از زما ن ثابت مصرف شده باشد .

۶ ٣.هر صفحه نمایش زمان یک "پرچم " دارد.به محض سقوط پرچم ، مفاد ماده ۶ ٢ (الف )

را باید وارسى آرد.

۶ ۴.پیش از آغاز بازى ، داور محل قرار گرفتن ساعت شطرنج را تعیین مىکند.

۶ ۵ . در زمان تعیین شده براى آغاز بازى ، ساعت بازیکنى آه مهره سفید دارد به آار انداخته

مى شود.

۶ ۶.اگر هیچ یک از دو بازیکن در آغاز مسابقه حاضر نباشند، بازیکنى آه مهره سفید دارد ، تا

هنگام ورود خود ، آل زمان سپرى شده را ازدست مى دهد ،مگر آنکه مقررات مسابقه طور

دیگرى تصریح آند یا داور طور دیگرى تصمیم بگیرد.

۶ ٧.هر بازیکنى آه بیش از یک ساعت بعد از آغاز پیش بینى شده بازى پشت صفحه شطرنج

حاضر شود بازنده خواهد بود ، مگر آنکه مقررات مسابقه طور دیگرى تصریح آند یا داور

طور دیگرى تصمیم بگیرد.

۶ ٨. (الف ) در حین بازى ، هر بازیکن پس از انجام حرآت خود درصفحه شطرنج باید

ساعت خودش را متوقف آند وساعت حریف را به آار اندازد . بازیکن باید همواره اجازه

متوقف آردن ساعت خود را داشته باشد.

تا بازیکن ساعت خود را متوقف نکرده باشد . حرآت او آامل به حساب نخواهد آمد ، مگر آنکه

( حرآت انجام شده به بازى خاتمه دهد (نگاه آنید به ماده هاى ۵ ١و ۵ ٢

زمان بین انجام حرآت در صفحه و متوقف آردن ساعت خود و به آار انداختن ساعت حریف

، جزو زمان مشخص شده براى بازیکن تلقى مى شود.

(ب) بازیکن باید ساعت خود را با همان دستى متوقف آند آه با آن حرآت را انجام داده است.

نگه داشتن انگشت روى دآمه یا " برفراز آن " توسط بازیکن ممنوع است.

(ج) بازیکنان باید از ساعت شطرنج به نحو صحیح استفاده آنند.آوبیدن ، بلند آردن یا واژگون

آردن آن ممنوع است .استفاده ناصحیح از ساعت مشمول جریمه طبق ماده ١٣  ۴ خواهد بود.

(د) اگر بازیکنى قادر به استفاده از ساعت نباشد ، یک دستیار آه مورد قبول داور باشد . مى

تواند توسط بازیکن براى انجام این عمل انتخاب شود. ساعتها باید به طور عادلانه توسط داور

تنظیم شوند.

۶ ٩.پرچم موقعى سقوط آرده [افتاده ] محسوب مى شود آه داور این امر را مشاهده آرده

باشد ، یا یکى از دو بازیکن به درستى مدعى چنین امرى شده باشد.

۶ ١٠ .غیر از موارد مشمول ۵ ١ ، یا یکى از مواد ۵ ٢(الف) ،(ب)و (ج)، اگر بازیکنى تعداد

حرآتهاى مقرر را در زمان مشخص شده انجام ندهد ، بازى را باخته است . اما اگر پوزیسیون

طورى باشد آه حریف نتواند بازیکن را هیچ گونه سلسله حرآتهاى قانونى ممکن ، حتى با

ناشیانه ترین حرآتهاى بازیکن ، آیش مات آند ، بازى مساوى است .

۶ ١١ . در صورت عدم هرگونه نقض آشکار ، آنچه ساعت نمایش مى دهد قطعى به حساب مى

آید ساعت شطرنجى آه آشکارا معیوب باشد باید تعویض شود.داور به هنگام تعیین زمانهایى

آه باید در ساعت تعویض شده نمایش داده شود باید قضاوت عالیه اعمال آند .

۶ ١٢ . اگر هر دو پرچم سقوط آرده باشند و نتوان مشخص آرد آه ابتدا آدام پرچم سقوط

آرده است ، بازى باید ادامه یابد.

۶ ١٣ . (الف) اگر لازم شود آه بازى قطع گردد، داور باید ساعتها را متوقف آند.

(ب) بازیکن فقط براى آمک خواستن از داور مى تواند ساعتها را متوقف آند ، به عنوان مثال

هنگامى آه ترفیع پیاده صورت گرفته باشد و سوار مورد نیاز در دسترس نباشد.

(ج)در هر مورد داور تصمیم مىگیرد آه چه هنگامى بازى از سر گرفته شود.

(د)اگر بازیکنى ساعتها را متوقف آند تا از داور آمک بخواهد داور باید معین آند آه آیا بازیکن

براى این آار دلیل موجهى داشته است یا نه .اگر آشکار باشد آه بازیکن براى متوقف آردن

ساعتها هیچ دلیل موجهى نداشته است ، بازیکن باید مطابق ماده ١٣  ۴ جریمه شود.

۶ ١۴ .اگر وضعیت غیر عادى پیش آید و یا لازم باشد آه مهره ها به پوزیسیون قبلى برگردانده

شوند، داور از قضاوت عالیه خود در تعیین زمانهایى آه ساعتها باید نمایش دهند استفاده

خواهد آرد.او در صورت لزوم ، باید حرآت شمار ساعت را نیز تنظیم آند.

۶ ١۵ .استفاده از پرده هاى نمایش ، صفحه هاى نمایش ، یا تابلوهاى نمایش آه پوزیسیون

موجود در صفحه شطرنج ، حرآتها و تعداد حرآتهاى انجام شده را نشان مى دهند ، و

ساعتهایى آه تعداد حرآتها را نیز نشان مى دهند ، در سالن بازى مجاز است .لیکن بازیکن نمى

تواند بر اساس اطلاعاتى آه به این صورت نشان داده مى شود ادعایىمطرح آند.

ماده ٧: وضعیتهاى غیر عادى

٧ ١. (الف).اگر در حین بازى معلوم شود آه پوزیسیون اولیه مهره ها ناصحیح بوده است ،

باید بازى لق شود و بازى جدیدى انجام گیرد.

(ب). اگر در حین بازى معلوم شود آه تنها خطا این است آه صفحه شطرنج بر خلاف ماده ٢

١ قرار گرفته است ،بازى ادامه مىیابد اما پوزیسیون حاصل را باید به صفحه اى آه درست

قرار گرفته است انتقال داد .

٧ ٢.اگر بازى با رنگهاى معکوس آغاز شده باشد باید ادامه یابد ، مگر آنکه داور غیر از این

حکم آند.

٧ ٣.اگر بازیکنى یک یا چند مهره را نامرتب آند[یا بیندازد] ، باید در زمان خودش پوزیسیون

صحیح را اعاده آند. در صورت لزوم ، بازیکن یا حریف او باید ساعتها را متوقف آند و از

داور آمک بخواهد . داور مىتواند بازیکنى را آه مهره ها را نامرتب آرده است جریمه آند.

٧ ۴.(الف). اگر در حین بازى معلوم شود آه حرآتى غیر قانونى انجام شده است ، باید

پوزیسیون بلافصل قبل از خلاف اعاده شود . اگر پوزیسیون بلافصل قبل از خلاف را نتوان

معین آرد،بازى از آخرین پوزیسیون قابل تشخیص قبل از خلاف باید ادامه یابد . ساعتها باید

طبق ماده ۶ ١۴ تنظیم شوند . د رمورد حرآت جایگزین حرآت غیر قانونى ماده ۴ ٣ اعمال

مى شود . سپس بازى باید از این پوزیسیون اعاده شده ادامه یابد .

(ب). پس از اجراى ماده ٧ ۴ (الف)، به جریمه اولین و دومین حرآت غیر قانونى بازیکن ،

داور باید در هر مورد دو دقیقه زمان اضافى به حریف بدهد . به جریمه سومین حرآت غیر

قانونى همان بازیکن ، داور باید او را بازنده اعلام آند.

۵. اگر در حین بازى معلوم شود آه مهرها ازمربعهاى خود خارج شده اند ، باید پوزیسیون -٧

قبل از خلاف اعاده شود . اگر نتوان پوزیسیون بلافصل قبل از خلاف را تشخیص داد ، بازى

باید از آخرین پوزیسیون قابل تشخیص قبل از خلاف ادامه یابد.ساعتها را باید طبق ماده ۶ ١۴

تنظیم شوند.سپس بازى باید از این پوزیسیون اعاده شده ادامه یابد.

ماده ٨: ثبت حرآتها

٨ ١.هر بازیکن در جریان بازى موظف است حرآتهاى خودش و حرآتهاى حریفش را به

طرز صحیح ، نوبت به نوبت، حتى الامکان واضح و خوانا . با نمادگذارى جبرى (پیوست

ه)،روى "برگه ثبتى " آه براى مسابقه مقرر شده است ثبت آند.بازیکن میتواند ، در صورت

تمایل قبل از ثبت حرآت حریف پاسخ دهد . بازیکن باید قبل از انجام حرآت ، حرآت قبلی

خود را ثبت آرده باشد . هر دو بازیکن باید پیشنهاد تساوى را در برگه ثبت منعکس آنند

.( (پیوست ه  ١٢

اگر بازیکنى نتواند حرآتها را ثبت آند ، مقدارى زمان بنا به تصمیم داور باید از زمان

مشخص شده او آسر شود .اگر بازیکنى قادر به استفاده از ساعت نیست ، یک دستیار آه مورد

قبول داور

باشد ، مى تواند توسط بازیکن براى انجام این عمل انتخاب شود . ساعتها باید به طور عادلانه

توسط داور تنظیم شوند .

٨ ٢.برگه ثبت باید در آل بازى درمعرض دید داور باشد .

٨ ٣ .برگه هاىثبت متعلق به برگزارآنندگان مسابقه هستند .

٨ ۴. اگر بازیکنى آمتر از پنج دقیقه در ساعت خود زمان داشته باشد ، و از ٣٠ ثانیه زمان

اضافى یا بیشتر آه باهر حرآت اضافه مى شود برخوردار نباشد ، در این صورت مجبور به

اجراى مقرارت ماده ٨ ١ نیست . بلافاصله پس از سقوط یکىاز پرچمها ، بازیکن باید پیش

از

آنکه مهره اى را روى صفحه حرآت دهد ، برگه ثبت خود را تا آخرین حرآت آامل آند.

٨. (الف). اگر هیچ یک از دو بازیکن طبق ماده ٨ ۴ موظف به ثبت حرآتها نباشد ، داور یا -۵

یک دستیار باید سعى آند حضور داشته باشد و حرآتها را ثبت آند .در این حالت ، بلافاصله بعد

از سقوط یکى از پرچمها ،داور باید ساعتها را متوقف آند . سپس هر دو بازیکن باید با استفاده

از برگه ثبت داور یا حریف،برگه ثبت خود را تا آخرین حرآت آامل آنند.

(ب) اگر فقط یک بازیکن طبق ماده ٨ ۴ موظف به ثبت حرآتها نباشد ، باید به محض سقوط

یکى از پرچمها ، پیش از آنکه مهره اى را روى صفحه حرآت دهد، برگه ثبت خود را تا

آخرین حرآت تکمیل آند.اگر نوبت حرآت با بازیکن باشد مى تواند از برگه ثبت حریف خود

استفاده آند، اما پیش از انجام حرآت آن را پس دهد.

(ج).اگر برگه ثبت آاملى موجود نباشد ، دو بازیکن باید زیر نظر داور یا دستیار ، بازى را

در یک صفحه دیگر بازسازى آنند ؛ داور یا دستیار باید ابتدا ، قبل از انجام بازسازى ،

پوزیسیون بازى اصلى ، زمان ساعتها و تعداد حرآتهاى انجام شده را ، در صورت موجود

بودن این اطلاعات، یاداشت آند.

٨ ۶.اگر برگه هاى ثبت را نتوان تا آخرین حرآت آامل آرد تا معلوم شود آه بازیکنى زمان

مشخص شده را سپرى آرده است ، نخستین حرآت بعدى آه انجام شود اولین حرآت مدت

زمان بعدى محسوب خواهد شد،مگر آنکه شواهدى در دست باشد آه حرآتهاى بیشترى انجام

شده است.

٨ ٧. در پایان بازى هر دو بازیکن باید هر دو برگه ثبت را با درج نتیجه بازى امضا آنند.این

نتیجه حتى در صورتى آه اشتباه باشد ،پابرجا مى ماند، مگر آنکه داور طور دیگرى تصمیم

بگیرد.

ماده ٩:بازى مساوى

٩ ١.(الف) بازیکنى آه مى خواهد پیشنهاد تساوى بدهد، باید این آار را پس از انجام حرآت

در صفحه شطرنج ، وقبل از متوقف آردن ساعت خود و به آار انداختن ساعت حریف، انجام

بدهد.پیشنهاد تساوى در هر زمان دیگرى در حین بازى نیز اعتبار دارد، لیکن ماده ١٢  ۵ باید

مورد نظر قرار گیرد. نمى توان پیشنهاد تساوى را به هیچ شرطى مشروط آرد.در هر دو

حالت ، پیشنهاد را نمى توان پس گرفت و تا زمانى آه حریف بپذیرد یا شفاهاً رد آند یا با لمس

یک مهره به

قصد حرآت دادن یا گرفتن آن رد آند، یا بازى به نحو دیگرى خاتممه یابد،پیشنهاد تساوى به

قوت خود باقى است.

(ب) پیشنهاد تساوى را باید هر دو بازیکن با نشانه اى در برگه ثبت خود یاداشت آنند(پیوست

.( ه ١٢

(ج ) ادعاى تساوى بر اساس ماده هاى ٩ ٢، یا ٩ ٣ یا ١٠  ٢ را باید پیشنهاد تساوى به حساب

آورد.

٩ ٢. با ادعاى صحیح بازیکنى آه نوبت حرآت با اوست ، بازى هنگامى مساوى است آه

پوزیسیونى یکسان ، حداقل سه بار(نه لزوماً با تکرار متوالى حرآتها)

(الف)بخواهد پدیدار شود، مشروط به اینکه بازیکن ابتدا حرآت خود را در برگه ثبت بنویسدو

قصد خود را براى انجام آن حرآت به داور اعلام آند ،یا

(ب) پدیدار شده باشد، و علاوه بر آن نوبت حرآت با مدعى باشد.

پوزیسیونها در حالت (الف) و (ب) در صورتى یکسان محسوب مى شوند آه نوبت حرآت با

همان بازیکن باشد، مهره هایى همسان و همرنگ مربعهایى یکسان را اشغال آرده باشند،

وحرآتهاى ممکن همه مهره هاى هر دو بازیکن همانند باشند.

اگر پیاده اى را قبلاً مىشد آن پاسان گرفت، دیگر نتوان گرفت، یا اگر حق قلعه رفتن به طور

موقت یا دائم تغییر آرده باشد،پوزیسیونها یکسان به شمار نمىروند.

٩ ٣. با ادعاى صحیح بازیکنى آه نوبت حرآت با اوست ، بازى هنگامى مساوى است آه

(الف) بازیکن در برگه ثبت خود حرآتى را بنویسید و به داور اعلام آند آه قصد انجام آن

حرآت را دارد و در نتیجه آن طرفین ۵٠ حرآت اخیر رابى آنکه پیاده اى حرآت آرده و مهره

اى گرفته شده باشد بازى آرده اند.

(ب) آخرین ۵٠ حرآت پیاپى توسط طرفین انجام شده باشد بى آنکه پیاده اى حرآت آرده و

مهره اى گرفته شده باشد.

٩ ۴ . اگر بازیکنى حرآت آند بى آنکه ادعاى تساوى آرده باشد ، حق ادعاى تساوى طبق ماده

٩ ٢ یا ٩ ٣ را در آن نوبت حرآت از دست مى دهد.

٩ ۵. اگر بازیکنى طبق ماده ٩ ٢ یا ٩ ٣ ادعاى تساوى آند باید بلافاصله هر دو ساعت را

متوقف آند؛و مجاز نیست ادعاى خود را پس بگیرد.

(الف) اگر ادعا صحیح تشخیص داده شود، بازى بلافاصله مساوى است.

(ب) اگر ادعا ناصحیح باشد، داور باید سه دقیقه به زمان باقیمانده حریف اضافه آند.علاوه

برآن ، اگر مدعى بیش از دو دقیقه در ساعت خود زمان داشته باشد، داور نصف زمان

باقیمانده او را حداآثر به میزان سه دقیقه آسر مىکند. اگر مدعى بیش از یک دقیقه و آمتر از

دو دقیقه زمان داشته باشد، زمان باقیمانده او باید معادل یک دقیقه شود.اگر مدعى آمتر از یک

دقیقه زمان داشته باشد،داور زمان او را تعدیل نخواهد آرد.

سپس بازى ادامه خواهد یافت و حرآتى آه بازیکن قصد انجامش را داشته است باید انجام شود.

٩ ۶.هنگامى آه پوزیسیونى پدید آید آه در آن با هرگونه سلسله حرآتهاى قانونى ممکن، حتى

با ناشیانه ترین بازى ، نتوان آیش و مات ایجاد آرد، بازى مساوى است؛ و بازى بلافاصله

خاتمه مى یابد.

ماده ١٠ : اتمام سریع بازى

١٠  ١."اتمام سریع بازى " عبارت است از آخرین مرحله بازى آه در آن آل بقیه حرآتها باید

در زمانى محدودانجام شود.

١٠  ٢.اگر بازیکنى آه نوبت حرآت با اوست ، آمتر از دو دقیقه در ساعت خود زمان داشته

باشد، مىتواند قبل از آنکه پرچم ساعتش سقوط آند مدعى تساوى شود. او باید ساعتها را

متوقف آند و داور را بطلبد.

(الف) اگر داور بپذیرد آه حریف براى بردن بازى به طریقه هاى غیرمتعارف تلاش نمىکند،

یا بردن بازى به طریقه هاى متعارف غیرممکن است ، در این صورت بازى را مساوى اعلام

مىکند. در غیر این صورت ، تصمیم گیرى را به تعویق مى اندازد یا ادعا را رد مى آند.

(ب) اگر داور تصمیم گیرى خود را به تعویق اندازد، مى توان به حریف دو دقیقه اضافى

زمان تفکر داد وبازى ، در صورت امکان ، در حضور داور ادامه خواهد یافت.داور باید

نتیجه نهایى راپس از سقوط یکى از پرچمها اعلام آند.

(ج) اگر داور ادعا را ردآند ، باید دو دقیقه زمان تفکر اضافى به حریف اعطا شود.

(د)تصمیم داور براساس ماده هاى ١٠  ٢ (الف) ، (ب)و (ج) ، قطعى خواهد بود.

١٠  ٣.اگر هر دو پرچم سقوط آرده باشد و نتوان مسجل آرد آه آدام پرچم ابتدا سقوط آرده

است ، بازى مساوى محسوب مى شود.

ماده ١١ : امتیازها

١١  ١. در صورتى آه قبلاً به گونه دیگرى اعلام نشده باشد، بازیکنى آه بازى اش رامى برد

یا به علت غیبت [یا اخراج یا محرومیت] حریف مى برد، یک ( ١)امتیاز مىگیرد، بازیکنى آه

بازى اش را مى بازد یا سرمیز حاضر نمى شود [ یا اخراج یا محروم مىشود]صفر( ٠) امتیاز

مى گیرد، و بازیکنى آه بازى اش رامساوى مى آند نیم امتیاز مى گیرد.

ماده ١٢ : رفتار بازیکنان

١٢  ١. بازیکنان نباید هیچ گونه عملى در پیش گیرند آه موجب بى اعتبارى بازى شطرنج شود.

١٢  ٢. بازیکنان در حین بازى حق ندارند از هیچ گونه یادداشت ، منبع اطلاعات، توصیه یا

تجزیه و تحلیل روى صفحه اى دیگر استفاده آنند.

از برگه ثبت فقط براى ثبت حرآتها، زمان ساعتها،پیشنهاد تساوى و موضوعات مربوط به

ادعا باید استفاده آرد.

١٢  ٣. بازیکنانى آه بازیهایشان را به اتمام رسانده اند ، تماشاگر محسوب خواهند شد.

١٢  ۴. بازیکنان بدون آسب اجازه از داور حق ندارند"محل بازى" را ترک آنند.منظور از

محل بازى عبارت است از،سالن بازى، اتاقهاى استراحت ، قسمت تفریح و فراغت ، قسمت

اختصاص داده شد براى استعمال دخانیات و جاهاى دیگرى آه داور مشخص مى آند.

بازیکنى آه نوبت حرآت با اوست بدون اجازه داور حق ندارد سالن بازى را ترک آند.

١٢  ۵. انحراف توجه حریف یا آزارندن او به هرگونه اى ممنوع است؛ این حکم شامل ادعاهاى

غیر موجه و پیشنهاد هاى تساوى هم مى شود.

١٢  ۶. نقض هر قسمتى از ماده هاى ١٢  ١ تا ١٢  ۵ موجب جریمه هایى مطابق ماده ١٣  ۴

خواهدشد.

١٢  ٧. جریمه امتناع مکرر بازیکن از تبعیت قوانین شطرنج ، باخت بازى خواهد بود. در

مورد امتیاز حریف داور تصمیم خواهد گرفت.

١٢  ٨. اگر هر دو بازیکن طبق ماده ١٢  ٧ مقصر شناخته شوند، بازى هر دو بازیکن باخته

محسوب خواهد شد.

ماده ١٣ : نقش داور (نگاه آنید به مقدمه )

١٣  ١. داور باید مراقبت آند آه قوانین شطرنج دقیقاً مراعات شود.

١٣  ٢. داور باید در جهت مصالح عالیه مسابقات عمل آند. باید مطمئن باشد آه محیط مسابقات

مطلوب است و بازیکنان آشفته نمى شوند . باید بر جریان مسابقه نظارت آند.

١٣  ٣. داور باید بر بازیها نظارت آند، بخصوص هنگامى بازیکنان در آمبود زمان قرار مى

گیرند؛ تصمیهایى را گرفته است به اجرا در آورد؛ و در موارد مقتضى جریمه هایى براى

بازیکنان منظور آند.

١٣  ۴.داور مى تواند یک یا چند مورد از جریمه هاى زیر را اعمال آند:

(الف) اخطار،

(ب) افزایش زمان باقیمانده حریف،

(ج) آاهش زمان باقیمانده بازیکن خاطى،

(د) باخته اعلام آردن بازى،

(ه) آاهش امتیاز آسب شده بازیکن خاطى در بازى،

(و) افزایش امتیاز آسب شده حریف در بازى تا حداآثر امتیاز ممکن در آن بازى،

(ز)اخراج از آل مسابقه.

١٣  ۵. در صورت بروز اخلال خارجى در بازى ، داور مى تواند به هر یک یا هر دو بازیکن

زمان اضافى بدهد.

١٣  ۶. داور نباید در بازى مداخله آند، مگر در مواردى آه در قوانین شطرنج مشخص شده

است. او نباید تعداد حرآتهاى انجام شده را نشان دهد ، مگر در اجراى ماده ٨ ۵ آه حداقل یک

بازیکن از آل زمان خود استفاده آرده است. داور باید از آگاه آردن بازیکن به این آه حریفش

حرآتى را آامل انجام آرده است خودارى آند.

١٣  ٧. تماشاگران و بازیکنان بازیهاى دیگر نباید درباره بازى گفتگو یا به نحوى از انحنا در

بازى مداخله آنند. در صورت لزوم ، داور مى تواند خاطیان را از محل بازى اخراج آند.

(FIDE) ماده ١۴ : فیده

١۴  ١. فدراسیونهاى عضو مى توانند از فیده تقاضا آنند آه درباره مسائل مربوط به قوانین

شطرنج تصمیم رسمى خود را اعلام آند.

پیوستها

الف . بازیهاى ناتمام

الف. ١.(الف) اگر بازى در پایان زمان مقرر به اتمام نرسد ، داورباید از بازیکنى آه نوبت

حرآت اوست بخواهد آه آن حرآت ثبت آند. بازیکن باید حرآت خود را با نمادهاى واضح در

برگه ثبت خود بنویسد، برگه ثبت خودش و برگه ثبت حریفش را در پاآتى بگذارد ، پاآت را

ببندد و سپس ساعت خود را متوقف آند بىآنکه ساعت حریف را به آار اندازد . بازیکن تا

وقتى آه ساعتها را متوقف نکرده است حق دارد حرآت ثبتى خود را عوض آند. اگر پس از

اعلام داور در مورد ثبت حرآت ، بازیکن در صفحه شطرنج حرآتى انجام دهد باید همان

حرآت را به عنوان حرآت ثبتى در برگه ثبت خود بنویسد.

(ب).در مورد بازیکنى آه نوبت اوست و قبل از اتمام جلسه ، بازى را ثبت مىکند ، فرض بر

این

است آه او در زمان رسمى پایان جلسه بازى حرآت خود را ثبت آرده است و زمان باقیمانده

او باید ثبت شود.

الف ٢.موارد زیر باید روى پاآت ثبتى مشخص شود:

(الف)اسامى بازیکنان ،

(ب) پوزیسیون بلافصل قبل از حرآت ثبتى ،

(ج) زمان مصرف شده هر بازیکن ،

(د) نام بازیکنى آه حرآت را ثبت آرده است ،

(ه) شماره حرآت ثبتى،

(و)پیشنهاد تساوى ، اگر پیشنهاد جارى و برقرار باشد ،

(ز)تاریخ ،زمان و محل از سرگیرى بازى .

الف ٣. داور باید صحت وسقم اطلاعات روى پاآت را معلوم آند و مسئول نگهدارى امن آن

محسوب مى شود .

الف ۴. اگر بازیکنی بعد از آنکه حریفش حرآت خود را ثبت آرد پیشنهاد تساوى بدهد ، این

پیشنهاد تا وقتى آه حریف طبق ماده ٩ ١ بپذیرد یا رد آند اعتبار دارد .

الف ۵. قبل از اینکه بازى سرگرفته شود ، پوزیسیون بلافصل قبل ازحرآت ثبتى باید

برصفحه چیده شود، و زمان مصرف شده هر بازیکن در هنگام ناتمام ماندن بازى نیزباید

درساعت شطرنج مشخص شود .

الف ۶. اگر قبل ازآغاز مجدد بازى به تساوى توافق شود ، یا اگریکى از بازیکنان به داور

اطلاع دهد آه واگذار مى آند ، بازى خاتمه یافته تلقى مى شود .

الف ٧. پاآت فقط موقعى باید گشوده شود آه بازیکنى آه باید به حرآت ثبتى جواب دهد

حضور یافته باشد.

الف ٨. غیر از موارد مذآور در ماده ۶ ٩ و ٩ ۶ ، بازى را بازیکنى باخته است آه نوشتن

حرآت ثبتى اش

(الف) غیر واضح باشد ، یا

(ب) به گونه اى ثبت شده باشد آه معناى حقیقى آن را نتوان تعیین آرد ، یا

(ج) غیر قانونى باشد.

الف ٩. اگر در زمان توافق شده براى سرگیرى

(الف) بازیکنى آه باید به حرآت ثبتى اش جواب دهد حضور یافته باشد، در این صورت پاآت

گشوده مى شود ، حرآت ثبتى در صفحه انجام مى گیرد و ساعت بازیکن به آار انداخته مى

شود.

(ب) بازیکنى آه باید به حرآت ثبتى اش جواب دهد حضور نیافته باشد ، در این صورت باید

ساعتش را به آار انداخت. او به محض ورود خود مى تواند ساعت خود را متوقف آند و داور

را فرا بخواند سپس پاآت گشوده مى شود و حرآت ثبتى در صفحه انجام مى گیرد. آنگاه ،

ساعت بازیکن دوباره به آار انداخته مى شود.

(ج ) بازیکن آه حرآت را ثبت آرده است حضور نیافته باشد،حریفش حق دارد به جاى اینکه

به صورت متعارف جواب دهد پاسخ خود را در برگه ثبت بنویسید ، برگه ثبت خود را در

پاآت جدیدى بگذارد و در پاآت را ببندد، ساعت خود را متوقف آند و ساعت بازیکن غایب را

به آار اندازد . در این صورت ، پاآت را باید براى نگهدارى امن به داور داد و در هنگام

ورود بازیکن غایب باز آرد.

الف ١٠ . بازیکن اگر براى از سرگیرى بازى ناتمام ، با بیش از یک ساعت تاخیر سرمیز

حاضر شود، بازى را باخته است ( مگر آنکه مقررات مسابقه یا داور طور دیگرى حکم آند)

اما اگر بازیکنى آه حرآت ثبتى اش را نوشته است تاخیر داشته باشد، نتیجه بازى غیر از این

است ، اگر

(الف) حرآت ثبتى آیش و مات باشد و بازیکن غایب بازى را به این دلیل برده باشد، یا

(ب) حرآت ثبتى پات باشد، یا پوزیسیون مطابق توضیحات ماده ٩ ۶ در صفحه ایجاد شده

باشد ، و بازیکن غایب به این دلیل بازى را مساوى آرده باشد ، یا

(ج)بازیکن حاضر بازى را طبق ماده ۶ ١٠ باخته باشد.

الف ١١ .( الف) اگرپاآت حاوى حرآت ثبتى مفقود شود ، بازى باید از پوزیسیون هنگام

تعویق بازى و با زمانهاى ثبت شده در آن هنگام ادامه یابد. اگر زمان مصرف شده هر یک از

دو بازیکن را نتوان بازشناسى آرد، داور باید ساعتها را تنظیم آند. بازیکنى آه حرآت را ثبت

آرده است ، حرآتى را آه خودش مى گوید ثبت آرده است در صفحه بازى مى آند.

(ب) اگر نتوان پوزیسیون را بازشناسى آرد ، بازى لغو مى شود و بازى جدیدى باید انجام

گیرد.

الف ١٢ . اگر موقع از سرگیرى بازى ، یکى از دو بازیکن قبل از انجام اولین حرآت خود

اعلام آند آه زمان مصرف شده ساعت هر یک از طرفین ناصحیح نمایش داده شده است ،

اشتباه را باید رفع آرد. اگر اشتباه در این موقع مشخص نشود، بازى بدون اعمال تصحیح

ادامه مى یابد ، مگر آنکه داور احساس آند آه عواقب امر وخیم خواهد بود.

الف ١٣ . مدت هر جلسه از سرگیرى باید با زمان سنج داور آنترل شود. زمان آغاز و زمان

پایان باید پیشاپیش اعلام شود.

ب . بازى سریع

ب ١ ." بازى سریع " بازى شطرنجى است آه در آن آلیه حرآتها باید در زمان مشخص شده

اى بین ١۵ تا ۶٠ دقیقه براى هر بازیکن انجام شود.

ب ٢. بازى باید تابع قوانین شطرنج فیده باشد، مگر در موارد مشمول قوانین بازى سریع زیر.

ب ٣. بازیکنان موظف به ثبت حرآتها نیستند .

ب ۴. به محض اینکه هر یک از دو بازیکن سه حرآت را آامل آرده باشد ، هیچ ادعایى

درباره چیدن ناصحیح مهره ها ، جهت غلط صفحه یا تنظیم ساعت نمى توان مطرح آرد. در

صورت جابه جا چیدن شاه و وزیر ، قلعه رفتن با این شاه مجاز نیست .

ب ۵.(الف) داور فقط در صورتى آه یک یا هر دو بازیکن تقاضا آنند، طبق ماده ۴ ( لمس

مهره ) حکم خواهد داد.

٧ ٣، و ٧ ۵ ، (ب) بازیکن به محض لمس یک مهره طبق ماده ۴ ٣ حق ادعا بر اساس مواد ٧ ٢

( وضعیتهاى غیر عادى و حرآتهاى غیر قانونى ) را از دست مى دهد.

ب ۶.پرچم موقعى سقوط آرده به شمار مى آید آه بازیکنى به درستى اعلام آرده باشد .داور

باید از هر گونه اشاره اى در مورد سقوط پرچم خودارى آند.

ب ٧. براى ادعاى برد بر اساس اتمام زمان حریف، مدعى باید هر دو ساعت را متوقف آند و

به داور اطلاع دهد. براى آنکه ادعاى مد عى صحیح باشد، بعد از توقف ساعتها باید پرچم

مدعى سقوط نکرده باشد و پرچم حریفش سقوط آرده باشد.

ب ٨. اگر هر دو پرچم سقوط آرده باشند، بازى مساوى است.

( ج ) . بلیتس

ج ١ " بازى بلیتس " بازى شطرنجى است آه در آن آلیه حرآتها باید در زمان مشخص شده

اى آمتر از ١۵ دقیقه براى هر بازیکن انجام شود.

ج ٢ . بازى باید تابع قوانین بازى سریع ، مذآور در پیوست ب، باشد . مگر در موارد

مشمول قوانین بلیتس زیر.

ج ٣. حرآت غیر قانونى موقعى آامل مى شود آه ساعت حریف به آار افتاده باشد. اما

حریف حق دارد آه قبل از انجام حرآت خودش ادعاى برد آند. اگرحریف نتواند با هر گونه

سلسله حرآتهاى قانونى و با ناشیانه ترین حرآتهاى بازیکن او را مات آند ، در این صورت

حق دارد پیش از انجام حرآت خودش ، ادعاى تساوى آند. به محض آنکه حریف حرآت

خودش را انجام دهد، حرآت غیر قانونى را نمى توان تصحیح آرد.

ج ۴. ماده ١٠  ٢. حاآم نیست.

د . اتمام سریع بازى در غیاب داور در محل مسابقه

د ١. در مواردى آه بازى طبق ماده ١٠ انجام مى شود، بازیکن مى تواند هنگامى آه آمتر از

دو دقیقه زمان دارد ، و قبل از سقوط پرچم ساعت خود ، ادعاى تساوى آند؛ و بازى خاتمه مى

یابد. ادعاى او مى تواند بر این مبنا باشد آه

(الف) حریفش نمى تواند به طریقه هاى متعارف بازى را ببرد ، یا

(ب) حریفش تلاش نمى آند به طریقه ها ى متعارف بازى را ببرد.

در (الف) بازیکن باید پوزیسیون نهایى را بنویسید و حریفش آن را تایید آند.

در (ب) بازیکن باید پوزیسیون نهایى را بنویسد و برگه ثبتى تا آخرین حرآت آه باید قبل از

توقف بازى تکمیل شود ، تسلیم آند. حریف باید هم برگه ثبت خود و هم پوزیسیون نهایى را

تایید آند.

ادعا را باید به داور ارجاع داد آه تصمیمش تصمیم نهایى خواهد بود.

ه.نماد گذارى جبرى

براى مسابقات و رویاروییهاى خود فقط یک سیستم نمادگذارى موسوم به نماد (FIDE) فیده

گذارى جبرى را به رسمیت مى شناسد و استفاده از این نمادگذارى یکنواخت شطرنجى را

براى آتابها ، نشریه ها و آلیه نوشته ها ى شطرنجى نیز توصیه مىکند. از برگه هاى ثبتى آه

در آنها نمادگذارى غیر جبرى به آار رفته است ، نمى توان به عنوان مدرک در مواردى آه

عرفاً برگه ثبت بازیکن به این منظور به آار مىرود استفاده آرد.داور _______اگر مشاهده آند آه

بازیکنى از یک سیستم نمادگذارى غیر جبرى استفاده مىکند، باید به بازیکن در مورد این الزام

اخطار دهد.

شرح سیستم جبرى

ه ١. هر مهره با حرف اول و بزرگ نام آن نمایانده مى شود.مثال :

،[knight] اسب =N،[bishop] فیل =B،[rook] رخ =R،[queen] وزیر =Q،[king] شاه =K

به آار مى رود .) N ، در مورد اسب ، براى سهولت

ه ٢.براى حرف اول نام آن مهره ، هر بازیکن مجاز است حرف اول نامى را آه در

لوپر ( در =L ،( فو( در فرانسوى به جاى فیل =F: سرزمینش رواج دارد به آاز ببرد.مثال

هلندى به جاى فیل ) در مطبوعات ، استفاده از تصویرمهره ها توصیه مى شود.

ه ٣.پیاده ها با حرف اولشان نمایانده نمى شوند، بلکه با عدم وجود چنین حرفى مشخص

a5،d4،e مىشوند.مثال : 4

ه ۴.هشت ستون ( از چپ به راست براى سفید و از راست به چپ براى سیاه ) با حروف

نمایانده مى شوند. a b c d e f g h آوچک و به ترتیب با

ه ۵. هشت عرض ( از پایین به بالا براى سفید و از بالا به پایین براى سیاه ) به ترتیب با اعداد

۵،۴،٣،٢،١ ، شماره گذارى مى شوند . در نتیجه ، در پوزیسیون اولیه ، سواره و ، ۶ ،٧، ٨،

پیاده هاى سفید در عرضهاى اول و دوم ، و سوارها و پیاده هاى سیاه در عرضها ى هشتم و

هفتم قرار دارند.

ه ۶. در نتیجه قواعد قبلى ، هرآدام از شصت و چهار مربع همواره فقط با مجموع یک حرف و

یک عدد نمایانده مى شود.

ه ٧. هرحرآت مهر ه ها با (الف) حرف اول نام مهره مورد نظر و (ب) مربع ورود نمایانده

.Rd1،Nf3،Be مى شود. هیچ خط پیوند (خط تیره ) بین (الف) و (ب) وجود ندارد .مثال : 5

d4.e در مورد پیاده ها فقط مربع ورود نمایانده مى شود . مثال : 5

بین (الف) حرف اول نام مهره مورد × ه ٨. وقتى مهر ه اى عمل گرفتن را انجام مى دهد ، یک

N×f3،B×e نظر و (ب) مربع ورود گنجانده مى شود.مثال 5

و بعد یک مربع ورود × وقتى پیاده اى عمل گرفتن را انجام مى دهد ، ستون خروج ، سپس یک

در مورد گرفتن آن پاسان ، مربع ورود آن .a×b5 ، g×f3، d×e باید نمایانده شود .مثال : 5

به ثبت این حرآت اضافه e.p. مربعى است آه پیاده گیرنده نهایتا در آن مستقر مىشود و

مىشود.

. e×d6 e.p. : مثال

ه ٩. وقتى دو مهره همسان بتوانند به مربع واحدى حرآت آنند ، مهره اى آه حرآت آرده

است به صورت زیر نمایانده مىشود :

١) اگر هر دو مهره در یک عرض باشند: با (الف) حرف اول نام مهره ، (ب) ستون مربع )

خروج ، و (ج) مربع ورود.

٢) اگر هر دو مهره در یک ستون باشند : با (الف) حرف اول نام مهره ، (ب) عرض مربع )

خروج ، و (ج) مربع ورود.

٣) اگر مهره ها در عرض ها و ستون هاى متفاوتى باشند، روش ( ١) ارجح است. در مورد )

باید بین (ب) و(ج) گنجانده شود. × گرفتن ، یک

مثالها

:

حرآت مى آند : f وجود دارد ، یکى از آنها به مربع 3 e و 1 g ١) دو اسب ، در مربعهاى 1 )

.Nef یا 3 Ngf بسته به مورد ، 3

حرآت مى آند : f وجود دارد و یکى از آنها به مربع 3 g و 1 g ٢) دو اسب در مربعهاى 5 )

. N1f یا 3 N5F بسته به مورد، 3

حرآت مىکند : بسته f وجود دارد و یکى از آنها به مربع 3 d و 4 h ٣) دو اسب در مربعهاى 2 )

.Ndf یا 3 Nhf به مورد ، 3

گنجانده مىشود : ( ١) یا × گرفتن اتفاق افتد ، مثالهاى قبلى تغییر مىکنند و یک f اگر در خانه 3

بسته به مورد ، Nd×f یا 3 Nh×f ٣) یا 3 ) ، N1×f یا 3 N5×f ٢) یا 3 ) ، Ne×f یا 3 Ng×f3

.

ه ١٠ .اگر دو پیاده بتوانند یک سوار یا پیاده حریف را بگیرند ، پیاده اى آه حرآت آرده است

ج) مربع ورود نمایانده مىشود . مثال : اگر پیاده ) ، × با (الف) حرف ستون خروج ، (ب) یک

باشند ، نماد گذارى d باشند و یک پیاده یا سوار سیاه در مربع 5 e و 4 c اى سفید در مربعهاى 4

خواهد بود . e×d یا 5 c×d حرآت سفید ، بسته به مورد ، 5

ه ١١ . در مورد ترفیع پیاده ، حرآت انجام شده پیاده نمایانده مى شود و سپس بلافاصله حرف

g1R,b1B, f8N, d8Q : اول مهره جدید مىآید. مثال

ه ١٢ . پیشنهاد تساوى باید با علامت (=) مشخص شود.

اختصارات ضرورى

قلعه رفتن در جناح شاه ) ) h یا رخ 8 h قلعه رفتن با رخ 1 o-o

قلعه رفتن در جناح وزیر) )a یا رخ 8 a قلعه رفتن با رخ 1 o-o-o

مى گیرد ×

[+ آیش

# مات

آن پاسان " مىگیرد " e.p

و. مقررات بازى نا بینایان ومعلولان بینایى

و ١. مدیران مسابقات باید اختیار داشته باشند آه مقررات زیر را با شرایط محل تطبیق

دهند.در مسابقات شطرنج میان بازیکنان بینا و بازیکنان معلول بینایى ( قانوناً نابینا) هر یک از

طرفین مى توانند استفاده از دو صفحه را تقاضا آند ، به این صورت آه بازیکن بینا از صفحه

متعارف و بازیکن معلول از صفحه مخصوص استفاده آند.صفحه مخصوص باید شرایط زیر

را داشته باشد:

٢٠ سانتى متر × الف . حداقل ٢٠

ب. خانه هاى سیاه اندآى برآمده

ج.یک سوراخ حایل در هر خانه

د. هر مهره داراى میخى در قسمت زیرین آه در سوراخ حایل فرو مى رود

ه. مهره ها از نوع استنتن ، و مهره هاى سیاه با علامت مخصوص

و ٢. قواعد زیر بر بازى حاآم است:

١. حرآتها باید به طور واضح اعلام و توسط حریف تکرار و در صفحه او اجرا شوند. براى

وضوح هر چه بیشتر در اعلام حرآت، استفاده از نامهاى زیر به جاى حروف متناظر آنها

پیشنهاد مى شود آه نمادگذارى جبرى آنها عبارت است از:

 فلیکس F  اوا E  داوید D  سزار C  بلا B آنا -A

 هکتور H  گوستاو G

عرضها از طرف سفید به طرف سیاه با عددهاى آلمانى:

١ آینس ٢ تسواى ٣دراى ۴ فیر ۵ فونف ۶زآس

٧زیبن ٨آخت

قلعه رفتن با (( لانگه رودشاده ))( لفظ آلمانى براى قلعه بزرگ ) و (( آورتسه رودشاده)) (

لفظ آلمانى براى قلعه آوچک) اعلام مى شود.

نام مهره ها عبارت است از آونیگ (شاه )، دامه ( وزیر)، تورم (رخ )، لویفر(فیل)،

اشپرینگر(اسب) ، باوئر(پیاده).

٢. در صفحه بازیکن معلول بینایى ، مهره هنگامى ((لمس شده)) تلقى مى شود آه از سوراخ

حایل بیرون آورده شده باشد.

٣. حرآت را هنگامى باید (( انجام شده)) تلقى آرد آه

(الف) در صورت گرفتن ، مهره گرفته شده ، از صفحه بازیکنى آه نوبت اوست برداشته شده

باشد؛

(ب) مهرهاى در یک سوراخ حایل دیگر قرار گرفته باشد؛

(ج) حرآت اعلام شده باشد.

فقط در این هنگام ساعت حریف را باید به آار انداخت .

در بندهاى ٢و ٣ ، در مورد بازیکن بینا مقررات متعارف اعتبار دارد .

۴. استفاده از ساعت شطرنج مخصوص معلولان بینایى مجاز است . این ساعت باید ویژگیهاى

زیر را داشته باشد:

(الف) صفحه اى با عقربه هاى محکم ، آه در آن هر پنج دقیقه با یک نقطه و هر پانزده دقیقه با

دو نقطه برآمده مشخص شده باشد.

(ب) پرچمى آه بتوان به سادگى آن را لمس آرد . باید مراقب بود آه پرچم طورى قرار گیرد

آه بازیکن بتواند عقربه دقیقه شمار را در پنج دقیقه آخر یک ساعت آامل لمس آند.

۵. بازیکن معلول بینایى باید حرآتها را به صورت بریل ، یا به خط معمولى ،ثبت آند یا آنها

را روى نوارضبط آند.

۶. هر گونه لغزش آلامى در اعلام حرآت را باید بلافاصله و قبل از به آار افتادن ساعت

حریف ، تصحیح آرد.

٧. اگر در حین بازى ، پوزیسیونهاى متفاوتى در دو صفحه پدید آید ، باید به آمک شخص

آنترل آننده و با مراجعه به ثبت حرآات هر دو بازیکن ، پوزیسیونها را تصحیح آرد . اگر

ثبت هر دو بازیکن مطابقت داشته باشد ، بازیکنى آه حرآت را درست ثبت آرده اما غلط انجام

داده است باید پوزیسیون خود را تصحیح آند تا با حرآت مشخص شده در برگه ثبت حرآات

مطابقت یابد.

٨. اگر پوزیسیونهاى متفاوتى در دو صفحه پدید آید و برگه هاى ثبت نیز فرق داشته

باشند،بازى را باید حرآت به حرآت عقب آشید تا به جایى رسید آه دو برگه ثبت مطابقت

دارند، و شخص آنترل آننده باید ساعتها را نیز مطابق آن مجدداً تنظیم آند.

٩. بازیکن معلول بینایى حق دارد از دستیارى استفاده آند آه هریک یا همه وظایف زیر به

عهده او باشد:

(الف) اجراى _______حرآت هر یک از دو بازیکن بر صفحه حریف

(ب) اعلام حرآتهاى هر دو بازیکن

(ج) ثبت حرآتهاى بازیکن معلول بینایى و به آار انداختن ساعت حریف او ( با توجه به بند ٣

(ج))

(د) آگاه آردن بازیکن معلول بینایى از تعداد حرآات آامل شده و زمان مصرف شده هر دو

بازیکن ، فقط در صورتى آه خود بازیکن تقاضا آند.

(ه). طرح ادعا در مورد نتیجه بازى در مواقعى آه حد زمان سپرى شده باشد و مطلع آردن

شخص آنترل آننده به هنگامى آه بازیکن بینا یکى ازمهره هاى خود را لمس آرده باشد.

(و) اجراى تشریفات ضرورى در صورتى آه بازى ناتمام بماند.

اگر بازیکن معلول بینایى از دستیار استفاده نکند، بازیکن بینا در صورت تمایل مى تواند از

دستیارى استفاده آند آه وظایف مذآور در بندهاى ٩ (الف) و ٩ (ب) را انجام دهد.__

E _ MAIL > [e-mail]